01 sierpnia 2023

dłuższe życie sprzętów

W Polsce dyrektywa UE jest wdrażana poprzez ustawę o prawach konsumenta, która wprowadza wymóg udostępnienia informacji o łatwości naprawy oraz trwałości produktów. Wprowadzono także system znakowania urządzeń, który informuje o ich naprawialności oraz innych aspektach dotyczących środowiska naturalnego. Dyrektywa z 2019 roku, czyli Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/771 z dnia 20 maja 2019 r. w sprawie pewnych aspektów sprzedaży towarów na odległość i umów o świadczenie usług zawieranych przez przedsiębiorców, wprowadza nowe regulacje dotyczące m.in. naprawy i utrzymania towarów przez producentów. Zgodnie z nowymi przepisami, producenci będą musieli zapewnić możliwość naprawy sprzętu w trakcie okresu jego użytkowania, a także udostępnić niezbędne części i informacje techniczne umożliwiające takie naprawy. W przypadku niemożności naprawy, producent będzie musiał zaoferować wymianę lub zwrot kosztów. Dyrektywa ta ma na celu przeciwdziałanie problemowi planowanego starzenia, czyli celowemu projektowaniu produktów w taki sposób, aby szybko ulegały awariom lub były przestarzałe, co wymusza ich wymianę na nowe. Dzięki nowym przepisom konsumenci będą mieli większą pewność co do trwałości i naprawialności produktów, co przyczyni się do zmniejszenia ilości generowanych odpadów oraz zwiększenia ich wartości użytkowej. W Polsce została ona zaimplementowana w postaci nowelizacji ustawy o prawach konsumenta oraz ustawy o odpadach. Nowe przepisy mają na celu umożliwienie konsumentom łatwiejszego dokonywania napraw oraz przedłużenie żywotności sprzętu, co ma pozytywny wpływ na ochronę środowiska. Dyrektywa 2012/19/UE weszła w Polsce w życie poprzez zmiany w ustawie o odpadach z dnia 14 grudnia 2012 r. (Dz.U. z 2020 r. poz. 2077 z późn. zm.). Konkretne rozwiązania tam zaimplementowane to między innymi:

  • zasada "kto produkuje, ten zbiera" - producenci sprzętu elektrycznego i elektronicznego są zobowiązani do zbierania i przetwarzania wyprodukowanych przez siebie odpadów.

  • ustanowienie systemów gospodarowania odpadami elektrycznymi i elektronicznymi (WEEE) - przedsiębiorcy prowadzący sklepy internetowe muszą zapewnić, że klienci mają możliwość zwrócenia zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego do punktu zbiórki.

  • wymóg oznaczania sprzętu elektrycznego i elektronicznego - producenci muszą oznaczać sprzęt elektryczny i elektroniczny symbolem przekreślonego kosza na kółkach oraz informacją o tym, że sprzęt nie może być wyrzucany wraz z innymi odpadami.

  • określenie limitów substancji niebezpiecznych - w ustawie określono limit ilościowy substancji niebezpiecznych, jakie mogą znajdować się w sprzęcie elektrycznym i elektronicznym.

  • wymagania dotyczące procesów przetwarzania odpadów elektrycznych i elektronicznych w celu minimalizacji wpływu na środowisko.

W ustawie o odpadach znajduje się kilka zapisów dotyczących naprawy i konserwacji sprzętu w celu zmniejszenia ilości wytwarzanych odpadów. Oto kilka z tych zapisów:

  • według art. 3 ust. 1 pkt 3 ustawy o odpadach, jednym ze sposobów ograniczania ilości wytwarzanych odpadów jest "stosowanie technologii przyjaznych dla środowiska, w tym przedłużanie okresu użytkowania produktów poprzez ich remont, modernizację, ponowne wykorzystanie i regenerację".

  • art. 26a ustawy nakłada na producentów określonych kategorii produktów obowiązek zapewnienia konsumentom możliwości naprawy i konserwacji tych produktów. Producent ma obowiązek dostarczyć informacje umożliwiające naprawę i konserwację produktu, a także zapewnić dostępność części zamiennych oraz narzędzi, których konsumenci mogą potrzebować do naprawy i konserwacji.

  • w art. 47 ust. 2 ustawy zapisano, że "zakład prowadzący działalność związaną z przetwarzaniem odpadów jest obowiązany do wykorzystania odpadów oznaczonych jako 'do odzysku' w celu ich odzysku". Możliwość odzysku odpadów oznaczonych jako "do odzysku" oznacza m.in. możliwość ich naprawy i ponownego użycia.

Wymienione powyżej zapisy mają na celu zachęcenie do naprawy i konserwacji sprzętu w celu ograniczenia ilości wytwarzanych odpadów oraz ułatwienie konsumentom naprawy i konserwacji produktów. Obecnie coraz więcej ludzi zwraca uwagę na trwałość i jakość produktów oraz na ich możliwości naprawy i recyklingu. Powstają także specjalistyczne warsztaty i serwisy zajmujące się naprawą różnego rodzaju sprzętu, a coraz więcej producentów wprowadza na rynek modele, które można łatwo naprawić i konserwować.